EMAKUMEOK ZAINTZARI EUSTEN BADIOGU, ZERGATIK GARA IKUSEZINAK?

Pertsona guztiek, gure bizitzako uneren batean, zaintzak behar ditugu,jaiotzen garenean, aldi baterako gaixotasunen bat edo istripuren bat izaten dugunean, arazoren bat dugunean, helduaroan gaitasunak galtzen ditugunean zaintza-maila desberdinak beharko dira, etab. Denok gara mendekoak eta kalteberak, etapa desberdinetan zainduak izan behar baikara, bizitzan zehar gure gaitasunak alda ditzaketen egoerak aurkitzen ditugulako.

Argi dago ez dela gauza bera pixkanaka bere independentzia handitzen doan haur bat artatzea edo adineko pertsona bat artatzea; aitzitik, denbora pasa ahala mendekotasun handiagoa izango du eta arreta handiagoa beharko du. Desgaitasunen bat duten pertsonei dagokienez, egoerak oso desberdinak dira, eta aldatu egiten dira haien baldintza espezifikoen arabera.

Emakumeek zaindu egiten dute, eta batzuetan zaindu egiten dute bizitza luzatzeko. Mirari hori, batzuetan, hain da ikusezina, ezen, arrazoi bat izan daiteke eskubiderik ez izateko. Emakume batzuek oso kostu handia hartzen dute beraien gain osasunari, bizi-kalitateari, lan-aukeren galerari eta garapen profesionalari, inpaktu ekonomikoari eta harreman sozialetarako duten denborari buruz hitz egiten dugunean. Hori guztia kontuan hartu beharko litzateke babes-politikak proposatzeko orduan, eta lehen aipatutako desberdintasun horiek guztiak murriztu beharko lirateke. Erantzukizunen banaketa desberdina bada, ezin dugu berdintasuna lortu laguntzan.

Eta nortzuk dira gehien izendatutako pertsonak

zaintza horietaz arduratzeko?

EMAKUMEAK

Bizitzari eusten dioten emakume ikusezinak

Zergatik hartzen dute emakumeek zaintzen ardura?

Emakumeek ordaindu gabeko zaintza-lanen ardura hartzen dute beren gain, eta familia-elkartasunaren arrazoietan soilik oinarritzen dira; izan ere, zaintzaile informalak izateak ikusezin bihurtzen ditu gizarte-politiken garapenean.

Haurren, adinekoen edo behar espezifikoak dituzten pertsonen zaintzari buruzko estatistikak aztertzen ditugunean, beti ikusten dugu emakumeak direla zaintzaz ia esklusiboki arduratzen direnak. EINen arabera, mendekoak zaintzeko lanik ez duten pertsonen % 95 inguru emakumeak dira.

• Generoko soldata-arrail batean eragina duen faktore nagusietako bat lanaldi partzialeko lana da, horrek soldata-aldearen % 60 eragiten baitu. Gizonak lan partzialaren % 6,8 dira, eta emakumeak, berriz, % 22,6. Beste datu garrantzitsu bat da emakumeen % 76 lanaldi partzialean ari dela lanean eta horietako gehienak lanaldi osoko lanik ez aurkitzeagatik daude egoera horretan, emakumeei oso gutxitan eskaintzen zaielako lan-egoera hori. Baina, aldi berean, lanaldi partzialean lan egin behar izaten dute mendetasun-egoeran dauden pertsonen zaintzaz arduratzeko. Kasu horretan ere, generoen arteko aldea % 12,08koa da.
• LANEren arabera, 2019an, azken urteetako erritmoari eutsiz gero, zaintzetan dagoen genero-arrakalak bi mende baino gehiago beharko zituen orekatzeko.
• Zientzia eta Berrikuntza Ministerioko Emakumeen eta Zientziaren Unitateak bultzatutako inkesta baten arabera, ikertzaileen % 50 inguru etxea garbitzeaz arduratu ziren, eta % 43,8k bere gain hartu zituen konfinamenduan zaintza-erantzukizunak. Bestalde, gizonen % 20 arduratu zen garbiketaz, eta gizonen % 18,3k bere gain hartu zituen zaintza-erantzukizunak.
• Mendeko pertsonen eta adinekoen zaintzailearen profila: 45 eta 64 urte bitarteko emakumea, zainduaren etxebizitza berean bizi dena.
• LANEren arabera, 2020ko bigarren erdian emakumeen soldatak ia % 15 murriztu dira (gizonen % 11,3ren aldean). Hori gertatu da enplegua galdu delako eta lan egindako ordu kopurua jaitsi egin delako.
• Gizonen (26.934 euro) eta emakumeen (21.682 euro) batez besteko soldata-irabaziaren arteko aldea urtean 5.252 eurokoa izan zen 2019an. Hau da, emakumeen batez besteko soldata 5.252 euro igo beharko litzateke, % 24, gizonen soldatarekin parekatzeko, eta horregatik kalkulatzen dugu soldata-arraila. (2019ko datuak).
• Espainian, guraso bakarreko etxeen % 80 baino gehiago emakume batengatik zuzenduak dira.

Aldaketa-une hauetan, emakumeek erakutsi dute lanbide guztietarako sarbidea izan dezaketela eta izan nahi dutela, eta beren gaitasun guztiak garatu nahi dituztela, gizarte patriarkalak historian zehar esleitu dizkien eginkizunak beren gain hartzera mugatu gabe.

Batzuek uste dute «naturala» dela emakumeak zaintzeetaz arduratzea, uste dute emakumeak prestatuago daudela biologikoki, haien eginkizuna dela hori egitea, baina ahaztu egiten dute emakumeak eta gizonak ez direla gaitasun desberdinekin jaiotzen, eta generoaren eraikuntza sozialak zehazten dituela batzuek eta besteek bizitzako une bakoitzean egin behar dituzten zereginak.

Genero-estereotipoak baldintzatzaileak izan dira pertsonen garapenerako, eta izaten jarraitzen dute, batez ere, etxeko eremura mugatu diren emakumeen garapenerako, aukera profesionalak eta pertsonalak mugatuz. Gaur egun, zaintzaile-rola justifikatzea zaila da, eta ikusiko dugunez, estalki bat da gizarteak mendekotasuna duten pertsonei arreta emateko dituen gabezia instituzionalak estaltzeko. Zaintza-lanak emakumeen gain dauden bitartean, administrazioek alde batera utz dezakete pertsona guztiei dituzten zerbitzuak emateko betebeharra, haien adina edo gaitasun funtzionalak edozein izanda ere.

Zaintzeak lanean eta ekonomian duen eragina ez da epe laburrera soilik ikusten, epe luzeagora zaintzen duten pertsonen bizitzan ere ondorioak ditu. Enplegua uzteak edo enplegua eskuratzeko ezintasunak ondorioak izango ditu etorkizunean gizarte-prestazioak jasotzeko orduan (esaterako, kotizaziopeko pentsioak), eta, horrela, zaintzen duten pertsonen erosteko ahalmena murriztuko da, baita zaintzaz arduratu behar ez dutenean ere. Agerian geratu da adin aktiboan dauden zaintzaileek, batez ere emakumeek, pobrezian erortzeko eta osasun txarra izateko arrisku handiagoa dutela.

Zaintza-sistema erantzukidetasun handiago baterantz birformulatzeko beharraz hausnartu beharko genuke. Eta bizitzari eusten dioten emakume horiek guztiak ikusaraztea. Zaintzen gaituena zaintzea.

Benetako berdintasuna lortu nahi badugu, ekarpenak egin behar ditugu zaintzak emakumeekin lotzen dituzten estereotipoak hausteko. Horretarako, lehen urratsa ERANTZUNKIDETASUNAREN aldeko apustua egitea da, hori baita etxeko lanak eta familia-erantzukizunak gizonen eta emakumeen artean berdintasunez banatzea. Horren barruan sartzen dira mendekotasuna duten pertsonak (adinekoak, haurrak) etxe barruan antolatzea, zaintzea eta heztea.

Gure aukera etikoetan justizia elkartasunarekin eta berdintasuna behartsuenekiko lehentasunarekin sartzen eta harmonizatzen ikasi behar dugu, ondo egongo bailitzateke, eta etorkizun hurbilean horrelako proposamenetan pentsatu behar ez izatea nahi dugu, pertsona guztiok pertsona ahulenak era berean zaintzeko gai garelako, behar duten arreta emanez, pertsona hori gizona edo emakumea dela ikusi gabe.

Ez dugu ahaztu behar gure bizitzako uneren batean beste aldean egon gaitezkeela eta gu izan gaitezkeela lagundu edo zainduko gaituen eskuaren zain gaudenak, haien generoa, adina, jatorria edo kultura edozein dela ere.

Bada Pedro Guerraren abesti bat burura datorkiguna zaintzaz hitz egiten dutenean,

Cuídame

Cuida de mis labios
Cuida de mi risa
llévame en tus brazos
llévame sin prisa

No maltrates nunca Mi fragilidad
Pisare la tierra q tu pisas
Pisare la tierra q tu pisas

Cuida de mis manos
Cuida de mis dedos
Dame la caricia
Que descansa en ellos

No maltrates nunca Mi fragilidad
Yo seré la imagen de tu espejo
Yo seré la imagen de tu espejo

Cuida de mis sueños
Cuida de mi vida
Cuida a quien te quiere
Cuida a quien te cuida

No maltrates nunca a mi fragilidad
Yo seré el abrazo que te alivia
Yo seré el abrazo que te alivia

Cuida de mis ojos
Cuida de mi cara
Abre los caminos
Dame las palabras

No maltrates nunca mi fragilidad
Soy la fortaleza de mañana
Soy la fortaleza de mañana

Cuida de mis sueños
Cuida de mi vida
Cuida a quien te quiere
Cuida a quien te cuida
No maltrates nunca a mi fragilidad
Yo seré el abrazo que te alivia
Yo seré el abrazo que te alivia

No maltrates nunca a mi fragilidad
Yo seré el abrazo que te alivia
Yo seré el abrazo que te alivia

https://www.youtube.com/watch?v=xKGth_h7zVE

Equipo Berdintasuna- Bizitegi